Karol Filip Teodor Wittelsbach (Pfalz-Sulzbach) (urodzony w Drogenbos, 12 grudnia 1724 roku, zmarł w Monachium, 16 lutego 1799 roku) herb

Syn Jana Christiana Wittelsbach (Pfalz-Sulzbach), księcia-elektora Palatynatu na Sulzbach i Marii Anny Henriëtty Leopoldiny de La Tour d'Auvergne, córki François Egon de La Tour d'Auvergne, markiza de Bergen-op-Zoom, hrabiego d'Auvergne.

Książę Jülich i Berg, hrabia-palatyn Sulzbach jako Karol od 1733 roku do 16 lutego 1799 roku, wicekról Niemiec od 20 lutego do 30 września 1790 roku i od 1 marca do 7 czerwca 1792 roku, książę-elektor Palatynatu Reńskiego i Palatynatu Neuburg jako Karol IV Teodor od 17 stycznia 1742 roku do 16 lutego 1799 roku, książę-elektor Bawarii jako Karol II od 30 grudnia 1777 roku do 16 lutego 1799 roku.

W Mannheim, 17 stycznia 1742 roku poślubił Elisabeth Maria Aloysia Auguste Wittelsbach (urodzona w Mannheim, 17 stycznia 1721 roku, zmarła w Weinheim, 17 sierpnia 1794 roku), córkę Józefa Karola Emanuel August Wittelsbach, i Elisabeth Auguste Sophie Wittelsbach, córki Karola III Filipa Wittelsbacha, księcia-elektora Palatynatu, księcia Jülich i Berg. W Innsbruck, 15 lutego 1795 roku poślubił Marię LEOPOLDYNĘ Annę Josephinę Johannę Habsburg-Baudemont-Vaudémont-d'Este-Lotaryńskiej (urodzona w Mediolanie, 10 grudnia 1776 roku, zmarła w Wasserburg am Inn, 23 czerwca 1848 roku), córką FERDYNANDA Karola Antoniego Józefa Jana Stanisława Habsburg-Baudemont-Vaudémont-d'Este-Lotaryńskiego, księcia Modeny, Reggio, Mirandoli i Breisgau i Marii Beatrycze d'Este, księżnej Modeny, de Massa i de Carrara, córki Ercole III Rinalda d'Este, księcia Modeny.

W 1729 zmarł jego wuj Józef Karol, którego synowie zgodnie z rodową umową mieli dziedziczyć elektorat reński. Józef Karol pozostawił po sobie jedynie dwie córki. Wychowywany przez jezuitów na następcę elektora Palatynatu Karola III Filipa. Był miłośnikiem sztuki, wspierał artystów.

W 1742 roku poślubił swoją kuzynkę Elżbietę, córkę wuja Józefa Karola i Elżbiety Augusty. 31 grudnia tego roku zmarł dziadek panny młodej i elektor Palatynatu Karol II Filip. Karol Teodor został jego następcą.

Karol Teodor i elektor Bawarii Maksymilian III Józef podpisali 22 września 1766 roku porozumienie, na mocy którego po śmierci Maksymiliana, Karol Teodor odziedziczy Bawarię. Miało to być pierwsze od roku 1253 połączenie w rękach jednej osoby terenów Bawarii i Palatynatu Reńskiego (ostatnim władcą będącym jednocześnie księciem Bawarii i Palatynatu był żyjący w XIII wieku Otton II). Maksymilian III zmarł 30 grudnia 1777 roku.

Karol Teodor jako elektor Bawarii przeniósł swój dwór z Mannheim do Monachium. Nie zdobył serc mieszkańców Bawarii, gdyż przystał na propozycję cesarza Józefa II oddania części Bawarii w zamian za Niderlandy Austriackie. Wywołało to wybuch wojny prusko-austriackiej 1778-1779, zakończonej pokojem w Cieszynie. Na mocy tego pokoju elektoraty Bawarii i Palatynatu po śmierci Karola Teodora miały nadal pozostać połączone w osobie Maksymiliana I Józefa.

Jako władca ufundował Akademię Nauk. Uczynił ze swojej rezydencji w Mannheim centrum kultury. Gościł wielu pisarzy, malarzy, muzyków (m.in. Mozarta, Voltaire'a). Był również kolekcjonerem sztuki. Doprowadził do rozkwitu gospodarczego i ekonomicznego Mannheim i cały Palatynat. Przebudował zamek oraz kościół zamkowy, wybudował największy w Europie barokowy ogród.

Choć Karol nie był do końca swojego życia lubiany przez poddanych w Bawarii, przyczynił się do rozwoju stolicy. W Monachium stworzył Englischer Garten.

Zlikwidował założony przez Adama Weishaupta zakon iluminatów. W 1784 roku Weishaupt wydał podwładnym rozkaz wywołania rewolucji we Francji, jednak kurier o nazwisku Lanze, wiozący Robespierrowi odpowiednie instrukcje został w drodze z Frankfurtu do Paryża zabity uderzeniem pioruna. Przy zwłokach kuriera policja bawarska znalazła instrukcje od Weishaupta, po ich przestudiowaniu władze bawarskie zarządziły dokonanie rewizji w domach czołowych Iluminatów, włącznie z domem samego Weishaupta. Wszystko co udało się wykryć w wyniku przeprowadzonych przeszukań jednoznacznie wskazywało na poważne zagrożeniach dla państwa bawarskiego ze strony Zakonu Iluminatów. Policja ujawniła plany organizacji dotyczące wywoływania wojen, rewolucji, siania zamętu w celu opanowania świata. Wynikiem działania funkcjonariuszy elektora, iluminaccy spiskowcy zostali ujawnieni, a Karol Teodor edyktem z 22 czerwca 1784 roku wydał zakaz działalności wszystkich tajnych związków, zaś w edyktach z 2 marca i 15 sierpnia 1785 roku wymienił wprost nazwy Iluminatów i masonów. Na rozkaz elektora wydrukowano w Monachium w latach 1786, 1787, 1794 znalezione pisma i dokumenty odnoszące się do Iluminatów, co pozwoliło ujawnić społeczeństwu ich prawdziwe cele i metody działania.

Dopiero dziewiętnaście lat po ślubie z Elżbietą, 28 czerwca 1761 roku przyszedł na świat długo oczekiwany następca tronu, Franciszek Józef Ludwik. Mały książę umarł jednak dzień później. Małżonkowie oddalili się od siebie. Elektor otoczył się licznymi kochankami, z którymi miał piatkę nieślubnych dzieci:

Z Françoise Despres-Verneuil miał:

Karoline Franziska (urodzona w 1762 roku, zmarła w 1816 roku), Grafina von Parkstein, poślubiła Princes Friedrich Wilhelm zu Isenburg-Büdingen,

Z Josepha Seyfert miał:

Karoline Josepha (urodzona 27 stycznia 1768 roku, zmarła w 1786 roku), Grafina von Bretzenheim, poślubiła Maximilian Josef Grafa von Holnstein,

Karl August (urodzony 24 grudnia 1768 roku, zmarł w Wiedniu, 27 lutego 1823 roku), Fürst Bretzenheim von Regecz, poślubił Princesse Maria Walburga von Oettingen-Spielberg, (potomstwo)

Eleonore (urodzona w listopadzie 1770 roku, zmarł 23 grudnia 1832 roku), Grafina von Bretzenheim, poslubiła Fürst Wilhelm Karl von Leiningen,

Friederika (urodzona 9 grudnia 1771 roku, zmarła w 1816 roku), Grafina von Bretzenheim, Princessa-Abbess de Lindau, poślubiła Grafa Maximilian von Westerholt,

W 1795 roku ożenił się z 19-letnią arcyksiężną Marią Leopoldyną Habsburg-Este, córką Ferdynanda Habsburga i Marii Beatrycze d'Este. Arcyksiężna odmówiła jakichkolwiek kontaktów fizycznych z Karolem Teodorem, w związku z czym para nie doczekała się dzieci.

Zmarł w 1799 roku w wyniku udaru. Bawarczycy świętowali to przez kilka dni.


Żródła:

Karol IV Teodor Wittelsbach w "Wikipedia"